2017’deki yol arkadaşımız Mustafa ERGÜN’ün kaleminden Srebrenica’da yaşananları madde madde anlatalım.

2017’deki yol arkadaşımız Mustafa ERGÜN’ün internetteki bilgileri derlemesi ile oluşturduğu tweet serisinden derlenmiştir.

1) Çocukları küçük kurşunla öldürürler değil mi anne?

11 Temmuz 1995 günü yapılan Srebrenitsa katliamı insanlık tarihinin en kara sayfalarından biridir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yapılan en büyük katliamdır.

2) Nisan 1992. Bosna Hersek’te savaş başladı.

Yugoslavya’nın çöküşü üzerine Sırplar Bosna’da soykırıma başladı. 1992 de Sırplar Bosna’nın doğusuna ilerleyerek nüfusunun yüzde 75 ini Müslümanların oluşturduğu 36 bin nüfuslu Srebrenitsa’yı ele geçirdi. Birkaç ay sonra Boşnaklar kasabayı geri aldı.

3) Ocak-Mart 1993. Sırplar Boşnakların elindeki bölgelere karşı saldırıya geçti. 

Srebrenitsa ve Zepa, Sırpların elindeki bölgenin oldukça içlerinde, Sırplar tarafından kuşatılmış bölgeler haline geldi. Çevre bölgelerden kaçan Boşnakların göçü sonucu Srebrenitsa’nın nüfusu 60 bine çıktı. Su, gıda ve tıbbi malzeme kıtlığı başladı.

4) Nisan 1993. Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa, Zepa ve Gorazde’yi “güvenli bölge” ilan etti. 

BM Barış Gücü, bu bölgelere asker sevk etti ve Sırp saldırıları durdu. Ancak Srebrenitsa etrafındaki Sırp kuşatması devam etti ve sonraki 2 yıl içinde çok az sayıda insani yardım konvoyunun kasabaya girmesine izin verildi. Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.

5) Şehre, Srebrenitsa’ya yıllar boyunca yardım malzemesi, özellikle de tuz girişi bilinçli bir şekilde engellenmiştir. 

Yardım girişi engellenerek Boşnaklar güçsüz bırakıldı ve Mladiç’ten önce açlık çoktan can almaya başladı.

6) 9 Temmuz 1995. Karaciç, Srebrenitsa’nın alınması emrini verdi. 

Sırplar kasabayı ele geçirmek için ”Krivaya 95” operasyonunu başlattı. Srebrenitsa’yı kuşatan Sırplar, BM barış gücündeki Hollanda askerlerinin gözetleme mevzilerine saldırdı ve 30 kadar Hollanda askerini rehin aldı. Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa’ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında Müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru , sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi.

7) 10 Temmuz 1995. Sırp ordusu Srebrenitsa’ya top ateşine başladı. 

Sırp ordusu kasabaya bombardımana yeniden başlayacağı ve rehin Hollanda askerlerini öldüreceği tehdidinde bulundu. Hollanda güçleri Sırplara, sabaha kadar geri çekilmezlerle Nato’nun hava saldırısı düzenleyeceği tehdidinde bulundu.11 Temmuz 1995’te Nato savaş uçakları Srebrenitsa etrafındaki Sırp tanklarını bombaladı. BM yalnızca iki F16’yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.

8) Hollandalı komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etti. 

Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna’daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Esir alınan BM askerlerine karşılık olarak kamptakiler Mladiç’e teslim edildi. Daha sonra ortaya çıkan bir video kasetinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti.

9) 11 Temmuz 1995. Ratko Mladiç komutasındaki VRS (Bosna Sırp Cumhuriyeti Ordusı) birlikleri Srebrenitsa’ya girdi. 

Ratko Mladiç komutasındaki VRS birlikleri Srebrenitsa’ya girerken Mladiç kameralara şunları diyordu: “Bugün 11 Temmuz 1995. Sırplar için kutsal bir günün yıl dönümünü kutlamadan önce Sırp Srebrenitsa’dayız. Bu kenti Sırp milletine armağan ediyoruz. Osmanlı’ya karşı gerçekleştirdiğimiz ayaklanmanın anısına, Türklerden öç alma vakti gelmiştir.” (Burada Türk dediği ise Bosnalı Müslümanlar elbette.)

10) Sırp vahşeti Avrupa’dan yüz bularak doruğa çıktı.

Yaklaşık 10.000 kadar kişiyi esir alan Sırp askeri güçleri, Mladiç’in emriyle esirleri öldürmeye başladı. Avrupa’nın ortasında, dünyanın gözü önünde 5 gün süren katliamda 8372 kişi yaşamını yitirdi.

11) Sırp askerler, cesetlerin kimlikleri tespit edilmesin diye cesetleri parçalayarak sayıları 64 ü bulan toplu mezarlara gömdüler kurbanları. 

Kayıp olan 8372 kişiden bugüne kadar toprağa verilen kurbanların sayısı 6504. Katliamdan bu yana hala izi bulunamayan çok sayıda kayıp var. Arama çalışmaları sürüyor ve yeni toplu mezarlar bulunmaya devam ediyor.

12) Lahey Adalet Divanı, Srebrenitsa katliamını soykırım olarak kabul etti. 

Saldırının baş sorumlusu General Ratko Mladiç, Sırbistan istihbaratı tarafından 2011 yılında yakalandı. Halen Lahey’deki Uluslararası Eski Yugoslavya Savaş Suçları Özel Mahkemesi’nde ömür boyu hapis istemiyle yargılanıyor.

Ve “Bosna Kasabı” Radovan Karaciç Srebrenitsa’da işlenen soykırımdan suçlu bulundu. Toplam 11 ayrı suçtan yargılanan Karaciç, 10 suçtan hüküm giydi, 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Hırvatistan, Bosna ve Kosova’da işlenen savaş suçları nedeniyle yargılanan Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç ise Lahey’deki hücresinde ölü bulundu.